مضرات انس با موسیقی
شـنـیـدن مـوسـیقى و آوازه خوانى , ضررهاى فراوانى دارد از جمله :1 - ضعف اعصاب و اختلال حواس و بى ارادگى . انـواع موسیقى به ویژه آهنگهاى حساس آن , تحریکاتى در اعصاب ( سمپاتیک ) و( پاراسمپاتیک ) بـه وجـود مـى آورد کـه در نتیجه , تعادل این اعصاب به هم مى خوردو انسان دچار ضعف اعصاب مى گردد . ضـعـف اعـصـاب نـیز , خود امراض دیگرى از قبیل اختلال حواس , پریشانى , جنون , ثقل سامعه , نابینایى , سل و غیره 000 به وجودمى آورد . بـه عـلاوه موسیقى به سبب ایجاد هیجانات روحى و مغزى , گاهى به حمله وخفقان قلبى منجر مى شود و باعث سکته و مرگ ناگهانى مى گردد . دکـتـر ولـف آدلـر , پـرفسور دانشگاه کلمبیا مى گوید :( بهترین و دلکش ترین نواهاى موسیقى , شوم ترین آثار را روى سلسله اعصاب انسان باقى مى گذارد . )کشفیات این دکتر چنان در آمریکا تاثیر کرد که هزاران نفر طرفدار او شدند وموسیقى را بر خود حـرام کـردنـد و از مـجـلـس سـناى آمریکا تقاضاى کتبى کردند که ازهرگونه کنسرت عمومى جلوگیرى کند . دکـتـر الـکسیس کارل , زیست شناس و فیزیولژیست معروف فرانسه مى نویسد :( کاهش عمومى هـوش و نیروى عقل , از تاثیر الکل و سرانجام از بى نظمى در عادت ناشى مى گردد و بدون تردید سینما و رادیو در این بحران فکرى سهیمند . )و اصولا شنیدن موسیقى و کنسرت , در اعصاب یک نوع اثر تخدیرى ایجاد مى کند , گاهى آنچنان شـدیـد که شنونده را مانند افراد بهت زده مى سازد , و لذت فوق العاده یى که افراد از آن مى برند از هـمـین اثر تخدیرى است واضح است که اینگونه تخدیرها ,زیانهاى فراوانى دارد و اگر شدت یابد گـاهى ممکن است عقل و اندیشه را اسیر جذبه آهنگهاى تند موسیقى کند و دیگر نتوانند خوب و بـد را از هـم تمیز دهند و بى پروادست به حرکات و اعمال ناشایسته بزنند و در آن حال نتوانند به عواقب وخیم آن بیندیشند . آمـار جنایاتى که نمودار این حقیقت است , بسیار است , براى نمونه به دو خبر زیرتوجه کنید :یک مـجـلـه در سویس , مقاله یى تحت عنوان ( جنون موسیقى ) نوشت که در آن موسیقى رااز جهات مختلف محکوم کرد , و آنرا به شدت مورد انتقاد قرار داد . بـاعـث نوشتن این مقاله این بود که جمعیتى در حدود صد و پنجاه هزار نفر , در یکى از میدانهاى پـاریـس , بـراى شنیدن موسیقى گرد هم آمده بودند , و پس از اجراى یک کنسرت آنان چنان به هیجان آمدند که ویترین ها را شکستند و مغازه ها را ویران کردند و عده یى زخمى و مجروح شدند . در ایـالـت لـتیل راک جوانى پیانو یاد مى گرفت , نغمات موسیقى چنان در روح آن جوان هیجان ایـجـاد کـرد کـه بـدون دلـیـل از جـاى بـرخاست و با 19 ضربه چاقو , معلم خود رااز پاى درآورد (1)موسیقى حتى در نوازندگان آن تاثیرات خطرناکى داشته است , چنانکه عده یى از آنان گرفتار امراض روحى و یا دچار سکته شده اند . ( بتهون ) در سى سالگى بکلى کر و از ضعف اعصاب سرانجام دیوانه شد . ( باخ ) موسیقیدان اطریشى , به اختلال حواس و کورى گرفتار شد . ( موزارت ) و ( شوپن ) دو تن از موسیقیدانان نامى , دچار ضعف قوا و سل شدند . ( شـوبرت ) ( واکتر ) ( مندلسن ) و ( دوکونیسى ) , هر چهار , به اختلالات عصبى وپریشانفکرى و کشمکشهاى روحى مبتلا شدند . ( شومان ) و ( دووراک ) ضعف اعصاب شدید گرفتند و سرانجام دیوانه شدند . ( فـردریـک هـندل ) موسیقیدان آلمانى , ( ماریا آلنا ) خواننده ایتالیایى ,( موریس راول ) نوازنده فرانسوى , هر سه تن , مبتلا به نابینایى شدند . مـوسـیقى گذشته از رکود فکرى , رفته رفته انسان را در کارها سست و تنبل و بى اراده و لاابالى مـى سـازنـد , تـا جایى که گاهى کارهاى ضرورى از انسان فوت مى شود و سرمایه جوانى و عمر و نیروى کار و فعالیت و ابتکار خود را به رایگان از دست مى دهد . ( الـکـسـیـس کارل ) دانشمند معروف در کتاب ( راه و رسم زندگى ) چنین مى نویسد :رادیو و سینما و ورزشهاى نامناسب روحیه فرزندان را فلج مى کند . تـجـربـه نیز ثابت کرده است اشخاصى که زیاد سرگرم موسیقى هستند , اغلب افرادى بى اراده و مسامحه کار و در مقام تعقل و تفکر راکد و ضعیفند و پیشرفت چشمگیرى درزندگى ندارند . 2 - ضـررهـاى اقتصادى موسیقى هزینه هاى سنگینى که امروز خرج موسیقى و مجالس شهوترانى مـى شـود ضـربـه هاى جبران ناپذیرى به اقتصاد این مملکت مى زند , و نیز در اثر استقبال مردم از نوازندگان و هنرپیشگان , جوانان ما به فکر کارهاى اساسى نمى افتند , و نوعا به داشتن کارهایى از قبیل هنر پیشگى اکتفا مى کنند . شـما مى دانید که مخارج یک مجلس دانس , یا یک ساعت آوازه خوانى , در برخى ازعروسیها بیش از حـقـوق مـاهـیـانـه یـک استاد دانشگاه است ! آیا این پولها که بى هیچ لزومى خرج خواننده ها و هـنـرپـیشه ها , و برپا کردن مجالس موسیقى , یا صرف خریدآلات موسیقى مى شود , به اقتصاد ما لـطـمـه نـمـى زنـد ؟
حـداقـل هـر کـدام از ایـن مجامع دهها هزار تومان خرج بر میدارد , آیا این ولـخـرجـیـهـاى بـیهوده به آتش فقر عمومى دامن نمى زند ؟
گذشته از فقر اجتماعى , عادت به موسیقى در بسیارى از افراد , فقر فردى را هم به ارمغان مى آورد , زیرا یک جوان محصل یا کارگر کاسب که به موسیقى عادت کرده است ,علاوه بر اینکه از پیشرفتهاى علمى و کسبى باز مى ماند , اصـولا شـخصیت خود را درهمین آلودگیها جستجو مى کند , و در نتیجه گرفتار فقر و بدبختى مى شود . 3 - ضررهاى اخلاقى ما اگر بر روى هم , مجالس موسیقى را از نظر زیان هاى فردى و اجتماعى که دارد ,حـسـاب کـنـیـم و گـنـاهـان و آلودگیهایى را که در این مجالس برگزار مى شود نیز به حساب آوریم , به طور آشکار مى فهمیم که موسیقى چه سهم بزرگى در بوجود آوردن ناپسندیهاو پـلـیـدیها دارد , و نیز درمى یابیم که چگونه موسیقى با نغمه هاى به ظاهر دلرباى خود , لطمه هاى دلـخـراش و وحـشیانه یى به اخلاق و دین و فضیلت مى زند و بارى , نغمات موسیقى اجتماع را به فساد و انحراف مى کشاند و به ویژه در روح اطفال آثار شوم ترى مى گذارد . مـوسـیـقى مخصوصا در محافل مختلط و به ویژه در صورتیکه خواننده زن باشد , مهیج شهوت و هوس بیشترى است و احیانا افتضاحات شرم آورى بار مى آورد . هـنـگامى که انسان تحت نفوذ زیر و بم آهنگ موسیقى قرار گرفت , یک نوع سستى براعصاب او مستولى مى شود به طوریکه از مفاهیم انسانى , جز شهوترانى , عشقبازى ,جمال پرستى , چیزى در برابر دیدگان او مجسم نمى گردد , و در نتیجه مفاهیم مقدسى چون رحم , مروت , حیا , عفت , امـانـت , برادرى , مجد و عظمت , کوشش و فعالیت ,مبارزه و استقامت در راه هدف , همه و همه یک باره فراموش مى شوند . 4 - بـزرگـتـریـن ضرر موسیقى , دورى از خدامسلم است که اساس سعادتها یاد خداست هر قدر تـوجـه بـه خدا در اجتماعات بیشتر باشدمردم به سعادت واقعى نزدیکتر مى شوند و از انحرافات و طـغـیان ها دورتر و هر قدرتوجه به پروردگار کم شود به همان نسبت , مردم از سعادت دور و به درندگى ووحشیگرى نزدیکتر مى گردند . کـارهـاى غفلت آورى که غافل ساختن از یاد حق و عدم توجه به خدا از نتایج طبیعى آنهاست , در اسلام ناروا قلمداد شده است . و چـون مـوسیقى و خوانندگى در این راه یعنى در غافل ساختن مردم از خدا , نقش بسیار موثرى دارد . بـا تـوجـه بـه نـمونه هایى از زیان هاى , روحى , اخلاقى , اقتصادى , فردى و اجتماعى موسیقى که برشمردیم , درمى یابیم که حتى یکى از آنها کافى است که انسان خوش فکر را از آلودگى و عادت به موسیقى باز دارد . همانطور که اگر غذایى براى ماضرر داشته باشد بى آنکه از حکم اسلامى آن بپرسیم , از آن پرهیز مى کنیم لازم است از موسیقى نیز که براى روح آدمى غذاى زیانمندى است , جدا اجتناب کنیم . اکنون براى اینکه به ضررها و زیانهاى موسیقى اطمینان بیشترى پیدا کنیم به بعضى از آیات قرآن مـجـیـد و روایـات پیامبر اسلام (ص ) و اهلبیت طاهرین (ع ) که در باره موسیقى وارد شده اشاره مـى کنیم :اسلام و موسیقى واضح است که اسلام چیزى را بدون جهت حرام نمى کند , و موسیقى چون از جهات مختلف زیان بخش بوده است در اسلام تحریم شده است . اینک متن قرآن و احادیث در این باره :1 - فاجتنبوا الرجس من الاوثان و اجتنبوا قول الزور (2) . ترجمه - از بتهاى پلید و نیز از گفتار ناروا و باطل بپرهیزید . هـشام - یکى از شاگردان و یاران امام صادق (ع ) مى گوید : امام صادق علیه السلام درتفسیر این آیـه فـرمـود مـنـظـور از گفتار باطل غنا و آوازه خوانى است (3)در روایات دیگرى هم , آیه فوق هـمینگونه تفسیر شده است (4)2 - و من الناس من یشترى لهو الحدیث لیضل عن سبیل اللّه بغیر علم و یتخذها هزوااولئک لهم عذاب مهین (5)ترجمه - پاره یى از مردم دوستدار سخن بیهوده اند تـا بـه کمک آن از روى نادانى مردم را از راه خدا منحرف کنند و راه حق را مسخره گیرند , براى آنها عذابى اهانت آمیز و خفت انگیز خواهد بود . در تفسیر این آیه , روایت معتبرى از محمد بن مسلم یکى از صحابه بزرگ امام باقر (ع ) - نقل شده اسـت کـه مى گوید : از امام باقر علیه السلام شنیدم که مى فرمودغنا از امورى است که خدا وعده آتش بر ارتکاب آن داده است , سپس آیه فوق راتلاوت فرمود (6) . باز در تفسیر آیه فوق , روایتى از امام صادق (ع ) و روایت دیگرى از امام هشتم (ع ) رسیده است که در آنـهـا ایـن آیه بر غنا و خوانندگى تطبیق شده است (7)3 - مسعده بن زیاد مى گوید : من در خدمت امام ششم (ع ) بودم که شخصى چنین گفت :پدر و مادرم فدایت در همسایگى من کسانى هـسـتـنـد کـه کنیزهاى آوازه خوان و موسیقیدان دارند , و گاه و بیگاه مى خوانند و مى نوازند , و گـاهـى که براى کارى به سوى دیوارخانه آنان مى روم , اندکى بیشتر توقف مى کنم , تا آواز آنها را بهتر و بیشتربشنوم . حضرت فرمود : دیگر این کار را تکرار مکن . آن شـخـص عـرض کرد , به خدا سوگند من از نخست به قصد شنیدن آواز به آنجا نمى روم , ولى هنگامیکه آنجا رفتم , از صداى آنها هم برخوردار مى گردم . حـضرت فرمود مگر این آیه را نشنیده یى : ( ان السمع و البصر و الفواد کل اوئک کان عنه مسئولا ) گوش و چشم دل , همگى در پیشگاه خدامسئول خواهند بود (8) . آن شـخـص عـرضـکرد به خدا قسم گویا این آیه را از هیچکس نشنیده بودم , ولى اکنون اطاعت مى کنم و دیگر پیرامون آن کار نمى گردم , و از خدا مى خواهم که نسبت به گذشته , مرا بیامرزد . امـام عـلیه السلام فرمود : برخیز و غسل کن و آنچه مى خواهى نماز گزار , تو کار بسیار بدى انجام مى دادى , چه بد حال و بدبخت بودى اگر بااین شیوه مى مردى , خدا را حمد کن و از او نسبت به هر کار زشت و ناروا , تقاضاى بخشش کن (9) . 4 - پیامبر اسلام (ص ) فرمود : ( خدا مرا به رسالت برانگیخته است تا براى مردم جهان رحمت باشم و آنان را به سوى سعادت راهنمایى کنم و خدا مرا فرمان داده است که آلات موسیقى را محو کنم و کارهاى جاهلیت را براندازم (10) . 5 - یکى از آشنایان و منسوبین امام صادق (ع ) در محضر امام (ع ) حاضر بود . حـضـرت از حـال او جویا شدند عرض کرد فدایت شوم , دیروز یکى از دوستانم مرا دید ودست مرا گـرفـت و به منزل خود برد , او کنیزى آوازه خوان داشت و ما را با نواختن موسیقى و خوانندگى سرگرم کرد تا روز را در آنجا به پایان بردیم . امـام صـادق عـلـیـه الـسلام با لحنى عتاب آلود فرمود : واى بر تو ! نترسیدى مرگ توفرارسد و تو مـشـغـول چـنـین گناهى باشى ؟
مجلس غنا مجلسى است که خداوند به اهل آن مجلس با نظر رحمت نمى نگرد . غـنـا آلـوده تـریـن چـیزهاست ؟
غنا بدترین کارها است ,غنا موجب نفاق و باعث فقر و بیچارگى مى گردد . (11)6 - حضرت رضا علیه السلام فرمود : گوش دادن به تار از گناهان بزرگ است . (12)7 - مـحمد بن عمر که به موسیقى و غنا معتاد بود , مى گوید : بر امام صادق (ع )وارد شدم , آن حـضـرت بـه طـور عموم فرمود : از غنا بپرهیزید , و چون دانستم که نظرش به من است چنان مجلس بر من تنگ شد که گویا در و دیوار مرا فشار مى داد . (13)8 - امام هشتم علیه السلام , در ضمن نامه براى مامون گناهان کبیره را مى شمارد ,و یکى از گناهان کبیره را سرگرمى به آلات موسیقى معرفى مى کند . (14). امـا ایـنکه بعضیها مى گویند : موسیقى در کارخانه ها موجب سرگرمى کارگران مى شود وباعث مـى گـردد کـه آنـان بیشتر کار کنند بر فرض که گفته یى صحیح باشد باز در برابرمفاسدى که یـادآور شـدیـم ایـن زیاد شدن راندمان کار , هیچ ارزشى نخواهد داشت زیراواضح است که از بین رفتن و سستى اعصاب کارگران , و زیانهاى معنوى آنان با مختصرنفع مادى صاحب کارخانه قابل قیاس نخواهد بود . کتاب : بیست پاسخ نویسنده : هیئت تحریریه موسسه در راه حق زیرنویس : 1 - اطلاعات شماره 9622 . 2 - سوره حج آیه 30 . 3 و 4 - تفسیر نور الثقلین ج 3 ص 495 و 496 . 5 - سوره لقمان آیه 6 . 6 و 7 - تفسیر نور الثقلین ج 4 ص 193 و 1491 . 8 - سوره اسراء آیه 36 . 9 - وسائل ج 2 ص 957 . 10 - مستدرک الوسائل ج 2 ص 458 . 11 - مستدرک الوسائل ج 2 ص 457 . 12 - مستدرک الوسائل ج 2 ص 458 . 13 - وسائل ج 12 ص 230 . 14 - ووسائل ج 11 ص 261 .
